Alles over positief besluit bij niet tijdig beslissen

Als niet tijdig op uw aanvraag beslist wordt, krijgt u dan automatisch een positief besluit? Hoe zit het met bezwaar en beroep? In deze blog leg ik het u uit.

Als u bij burgemeester en wethouders (of bij een ander bestuursorgaan van de overheid) een aanvraag voor een besluit indient, krijgt u als zij niet tijdig op uw aanvraag beslissen in het ene geval "van rechtswege" een positief besluit op uw aanvraag en in het andere geval niet. Wanneer wél en wanneer niet? En hoe zit het met bezwaar en beroep tegen zo'n besluit? Hieronder leg ik het u uit.

Eerst krijgt u een algemene inleiding over besluiten buiten het omgevingsrecht. Daarna ga ik speciaal in op het omgevingsrecht, waarin veel net weer anders is.

Positief besluit van rechtswege?

In de Algemene wet bestuursrecht staat een paragraaf met de titel "Positieve beschikking bij niet tijdig beslissen". Klinkt veelbelovend, maar het is eerder uitzondering dan regel.

In het bestuursrecht bestaan namelijk twee procedures om van een aanvraag tot een besluit te komen. Procedure 1: aanvraag - besluit. In dit geval moet (behoudens verlenging) binnen acht weken op de aanvraag beslist zijn. Procedure 2: aanvraag - ontwerpbesluit - besluit. In dit geval moet binnen zes maanden op de aanvraag beslist zijn.

Als procedure 2 gevolgd wordt - dit is onder andere het geval bij een aanvraag om omgevingsvergunning milieu - , wordt nooit van rechtswege een besluit verleend. Hier zal het bestuursorgaan altijd zelf actief een besluit moeten nemen.

Als procedure 1 gevolgd wordt - dit is onder andere het geval bij een aanvraag om een vergunning op grond van de algemene plaatselijke verordening - , is de regeling van het positieve, fictieve besluit alleen van toepassing, als dit bij wettelijk voorschrift geregeld is.

De APV van Venray

In de Algemene plaatselijke verordening (APV) van Venray van 2012 stond in de inleiding een artikel 1.9, waarin de regeling van het positieve, fictieve besluit op een tiental vergunningen (straatartiest, kapvergunning, collectevergunning enz.) van toepassing verklaard was. In die van 2017 is dit artikel weggelaten, maar staat bij het ene onderwerp dat de regeling "van toepassing" is en bij het andere dat de regeling "niet van toepassing" is. Dit laatste is dus niet nodig.

Aanvraag of niet?

Rechterlijke uitspraken gaan vaak over de vraag: Is er een aanvraag? Aan de ene kant staat dan een burger die of een bedrijf dat stelt "Er is van rechtswege een positief besluit verleend!" en aan de andere staat de gemeente die "geen aanvraag gezien heeft". Er is dan wel correspondentie geweest, maar daar is geen concrete aanvraag in gelezen.

Als u wilt dat uw brief als een aanvraag beschouwd wordt, moet u in elk geval concreet aangeven, welk besluit u hebben wilt.

Inwerkingtreding

Een hoofdregel in het bestuursrecht is, dat een genomen besluit pas door zijn bekendmaking in werking treedt. Dan begint ook de bezwaar- of beroepstermijn pas te lopen. In de regeling van de positieve, fictieve beschikking wordt hierbij aangesloten: "Indien niet tijdig op de aanvraag tot het geven van een beschikking is beslist, is de gevraagde beschikking van rechtswege gegeven." Vervolgens bepaalt de wet, dat het bestuursorgaan de beschikking binnen twee weken bekendmaakt.

Dat is natuurlijk een wat vreemde constructie: Hetzelfde bestuursorgaan dat zich het bestaan van het besluit vaak niet eens realiseert, moet het binnen twee weken bekendmaken! Dat zal nog wel eens niet gebeuren. Welnu, als dit zo is, kunt u het bestuursorgaan in gebreke stellen en dan moet het de beschikking alsnog binnen twee weken bekendmaken, anders gaat het dwangsommen verbeuren. Als ook dit niet helpt, kunt u de rechter inschakelen.

Wijziging en intrekking

Burgemeester en wethouders kunnen een van rechtswege verleend besluit natuurlijk niet zonder meer wijzigen of intrekken, want dan zou de hele regeling van van het positieve, fictieve besluit zinloos zijn. Als zij het wijzigen of intrekken, moeten zij dit op een wettelijk grondslag baseren.

Zo'n grondslag staat in artikel 4:20f van de de Algemene wet bestuursrecht (Awb): 1 Het bestuursorgaan kan aan de beschikking van rechtswege alsnog voorschriften verbinden of de beschikking intrekken voor zover dit nodig is om ernstige gevolgen voor het algemeen belang te voorkomen. 2 Een beschikking als bedoeld in het eerste lid kan slechts worden genomen binnen zes weken na de bekendmaking van de beschikking van rechtswege. 3 Het bestuursorgaan vergoedt de schade die door de wijziging of intrekking bedoeld in het eerste lid wordt veroorzaakt.

Eigenaardigheden omgevingsrecht

In het omgevingsrecht gelden voor de aanvraag een aantal wettelijke indieningsvereisten. Een gewone brief zal daarom niet gauw een aanvraag zijn.

Na de bekendmaking van de van rechtswege verleende omgevingsvergunning vindt de inwerkingtreding pas na het verloop van de termijn om een bezwaarschrift in te dienen plaats. Wordt een bezwaarschrift ingediend, dan wordt de inwerkingtreding zelfs uitgesteld, totdat op het bezwaarschrift beslist is. Via een voorlopige voorziening kunt u eerdere inwerkingtreding verzoeken.

Een van rechtswege verleende omgevingsvergunning kan in bezwaar niet aan formele en procedure eisen getoetst worden - anders zou de verlening van rechtswege zijn zin verliezen. Alsnog toetsen aan de "goede ruimtelijke ordening", blijft wél mogelijk, aldus de Roermondse voorzieningenrechter in zijn uitspraak van 26 februari 2018.

Artikel 4:20f Awb is niet van toepassing. Het alsnog verbinden van voorschriften aan de omgevingsvergunning of de intrekking ervan moet dus op artikelen van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) gebaseerd worden. Zo kan de vergunning in het kader van handhaving op grond van artikel 5:19 Wabo onder meer in een Bibob-geval of als de vergunning niet nageleefd wordt, ingetrokken worden.

Wat kan ik voor u betekenen?

Als u advies wilt over de vraag, of aan u van rechtswege een besluit verleend is, of als u in zo'n geval in voorlopige voorziening, bezwaar of beroep rechtsbijstand nodig hebt, ben ik graag bereid u die te geven.

Artikel geschreven door Paul Van Hoef

Paul Van Hoef is al ruim dertig jaar uw betrokken en betrouwbare advocaat. Uw belang is zijn belang, hij stopt pas als alle wegen zijn benut. Hij is ijzersterk als het aankomt op het oplossen van juridische puzzels. Vervolgens kan hij dit duidelijk uitleggen, waardoor u te allen tijde weet waar u aan toe bent. Hierdoor kan hij u goed bijstaan om een juridisch conflict te voorkomen of te winnen.