Geluidhinder, de wettelijke regels eenvoudig uitgelegd

In de reeks "X, de wettelijke regels eenvoudig uitgelegd" leg ik de huidige regels voor een aantal milieubelastende activiteiten zo eenvoudig mogelijk en op hoofdlijnen aan u uit.

De milieubelastende activiteit (mba)

Een hoofdbegrip van de Omgevingswet is de "milieubelastende activiteit" (mba). Deze is ruim omschreven: een "activiteit die nadelige gevolgen voor het milieu kan veroorzaken". Milieuwetgeving is bedoeld om de hinder en overlast door milieubelastende activiteiten (mba's) te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. Denk hierbij aan hinder en overlast door geluid, geur, agrarische activiteiten en sport en recreatie.

Lozen op het oppervlaktewater of op een zuiveringsinstallatie of het onttrekken van water zijn geen mba's. Deze activiteiten zijn apart geregeld als lozingsactiviteit. 

De mba tegenover ander activiteiten

Naast de milieubelastende activiteit (mba) kent de Omgevingswet nog vele andere activiteiten, zoals de omgevingsplan-, de Natura 2000-, de bouw- en de al genoemde lozingsactiviteit. Deze activiteiten zijn in twee groepen verdeeld, waarbij de omgevingsplan- en de Natura 2000-activiteit tot (wat ik nu maar noem) groep 1 en de mba, de bouw- en de lozingsactiviteit tot groep 2 behoren. 

De manier van vergunningverlening is voor de activiteiten van groep 1 anders geregeld dan voor die van groep 2. Voor de activiteiten van groep 1 is altijd een omgevingsvergunning nodig, tenzij. Voor die van groep 2, en dus ook voor de mba en de lozingsactiviteit, is alleen een omgevingsvergunning nodig, "voor zover het gaat om een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen geval".

Elke mba moet dus in de betreffende algemene maatregel van bestuur (afgekort amvb, een Besluit van de regering) aangewezen zijn om omgevingsvergunning-plichtig te zijn. Niet aangewezen, dan is de mba op landelijk niveau "vrij". De gemeente kan er dan in haar omgevingsplan wél nog regels voor maken.

Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)

De aanwijzing van mba's om ze voor het hele land omgevingsvergunning-plichtig te maken is gebeurd in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en wel in hoofdstuk 3 ervan. Het is, wat wel te begrijpen is, een heel lang hoofdstuk, waarin heel veel mba's en lozingsactiviteiten aangewezen zijn. 

Het bestaat uit maar liefst tien Afdelingen (Activiteiten die bedrijfstakken overstijgen, Complexe bedrijven, Nutssector en industrie, Afvalbeheer, Agrarische sector, Dienstverlening, onderwijs en zorg enz.) met in elke Afdeling vele tientallen, aangewezen mba's. Kijk er maar eens naar (Hoofdstuk 3 van het Bal).

Het Bal en de Bruidsschat

Dit Bal, dat sinds 1 januari 2024 geldt, is als gezegd een landelijke regeling. Hierin staat wat overal in ons land voor de aangewezen mba's op dezelfde wijze geldt. 

Wettelijke regels over milieubelastende activiteiten die tot 1 januari 2024 landelijk gegolden hebben, maar niet in het Bal zijn opgenomen, zijn in de Bruidsschat terechtgekomen. 

De Bruidsschat behoort tot het tijdelijke deel van het omgevingsplan, dat per 1 januari 2032 vervalt. Gemeenten kunnen de regels van de Bruidsschat wijzigen en laten vervallen en wel door dit in het omgevingsplan te regelen. Per 1 januari 2032 zullen alle regels van de huidige Bruidsschat die de gemeente handhaven wil, in het omgevingsplan opgenomen moeten zijn.

Ook het voormalige bestemmingsplan maakt van het tijdelijke deel van het omgevingsplan deel uit. De regels in de Bruidsschat over mba's zijn niet van toepassing, voor zover zij met het tijdelijk deel van het omgevingsplan dat voorheen bestemmingsplan was, in strijd zijn. Dit is in lijn met het gegeven dat op het niveau van de gemeente uiteindelijk alles met betrekking tot de fysieke leefomgeving in het omgevingsplan geregeld zal moeten zijn.

Geluidhinder en het omgevingsplan

Er zijn ten slotte heel wat categorieën bedrijven, gebouwen en plaatsen, waarvan het geluid hinderlijk kan zijn, maar waarover in het Bal geen regels staan. Om er enkele te noemen: hotels, cafetaria's, discotheken, supermarkten, sportfaciliteiten, woon- en onderwijsgebouwen en dierenpensions. 

De geluidsnormen hiervoor moet de gemeente in het omgevingsplan opnemen. Daarbij moet zij zorgen voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties (kort gezegd: voor een goede ruimtelijke ordening). In Hoofdstuk 5 van het landelijke Besluit Kwaliteit Leefomgeving (Bkl) staan daar de instructieregels voor. Zo moet een omgevingsplan erin voorzien dat het geluid door een activiteit op geluidgevoelige gebouwen aanvaardbaar is (artikel 5.59 Bkl).

Hebt u een vraag of een geschil over geluid?

Als u als ondernemer, instelling of particulier een vraag of een geschil over geluid hebt, zal ik u graag bijstaan om u het beste antwoord te geven of het beste resultaat voor u te bereiken.

Als Van Hoef Advocatuur houd ik mij al jaren met milieurecht bezig. Ik ben lid van de Vereniging van Milieurecht Advocaten.