De hoofdzaken van het ontslag door corona

Veel door corona getroffen werkgevers zullen, zo is de algemene verwachting, het komende halfjaar werknemers gaan ontslaan. Hieronder leg ik u de gang van zaken hierbij op hoofdlijnen uit.

Geen aparte ontslagregels

Voor ontslag als gevolg van corona gelden geen aparte ontslagregels, noch voor de werkgever noch voor de werknemer. Als werkgever moet u om werknemers te ontslaan aan dezelfde voorwaarden voldoen als altijd, als werknemer hebt u dezelfde mogelijkheden om verweer te voeren als altijd. Het ontslagrecht in het Burgerlijk Wetboek (BW), de Wet Melding Collectief Ontslag (Wmco) of de toepasselijke Regelingen van het UWV zijn er niet voor gewijzigd.

Wél zijn er verschillende procedures voor collectief ontslag en niet-collectief ontslag, maar ook dit is niet anders dan voorheen. Collectief ontslag is het ontslag van 20 of meer werknemers die in één werkgebied van het UWV werkzaam zijn binnen een tijdvak van drie maanden.

De enige knop waaraan de overheid draait om ontslagen te voorkomen, is de subsidie-knop. Verleende NOW-subsidies worden gekort of teruggevraagd. Hebt u als werkgever geen NOW-subsidie gekregen, dan hebt u hier geen last van.

Collectief Ontslag

Als u als werkgever voornemens bent om de arbeidsovereenkomsten van 20 of meer werknemers die in één werkgebied van het UWV werkzaam zijn binnen een tijdvak van drie maanden te beëindigen, is er sprake van collectief ontslag en moet u dit voornemen "ter tijdige raadpleging schriftelijk aan de belanghebbende verenigingen van werknemers" - de vakbonden - melden en "een gelijke schriftelijke melding" aan het UWV doen (artikel 3 Wmco).

U kunt de arbeidsovereenkomsten niet eerder opzeggen of door een overeenkomst beëindigen dan een maand nadat u het voornemen daartoe gemeld hebt, "tenzij uit een verklaring van de belanghebbende verenigingen van werknemers blijkt dat zij zijn geraadpleegd en dat zij zich met de beëindigingen kunnen verenigen" (artikel 5a Wmco).

Het UWV neemt verzoeken om toestemming om arbeidsovereenkomsten op te zeggen niet eerder in behandeling dan nadat u als werkgever aan de verplichting tot melding hebt voldaan en uit uw schriftelijke verklaring blijkt dat u de belanghebbende vakbonden en de ondernemingsraad geraadpleegd hebt (artikel 6 Wmco).

Nota bene de vermelding van de ondernemingsraad in dit laatste artikel. Als u die hebt, moet u die dus ook tijdig raadplegen om in de ontslagprocedure bij het UWV verder te kunnen. Overigens bent u ook los hiervan al tot raadpleging van de ondernemingsraad verplicht (artikel 25 sub d. en e. Wor).

Na dit alles gaat de "gewone" ontslagprocedure bij het UWV van start, met één belangrijke uitzondering: Er wordt aangenomen dat het door u voorgestelde aantal te vervallen arbeidsplaatsen voor een doelmatige bedrijfsvoering noodzakelijk is, indien dit blijkt uit een schriftelijke verklaring van de belanghebbende verenigingen van werknemers, tenzij er sprake is van nieuwe feiten en omstandigheden (artikel 2 Ontslagregeling).

Welke vakbond?

Hierboven hebt u enkele keren gelezen dat u "de belanghebbende verenigingen van werknemers" - de vakbonden - bij het collectieve ontslag betrekken moet. Maar veel werknemers zijn geen lid van een vakbond meer en in menig bedrijf en mogelijk ook in dat van u zijn vakbonden niet (meer) actief. Hoe zit het dan?

Als belanghebbende vereniging van werknemers wordt beschouwd de vakbond die leden onder uw werknemers heeft en die schriftelijk aan u te kennen gegeven heeft dat zij op meldingen betreffende collectief ontslag prijsstelt (artikel 3 Wmco).

In de recente Kamerbrief Noodpakket 2.0 is, heel praktisch, sprake van "de belanghebbende vakbonden (of bij gebreke daarvan een andere vertegenwoordiging van werknemers)".

NOW 2.0

U bent bekend met de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud, de NOW-maatregel. Na de NOW 1.0 en enkele aanpassingen hiervan is inmiddels de NOW 2.0 in werking getreden. In deze blog ga ik niet uitgebreid op deze regeling in. Ik wil u wél wijzen op de koppeling die met de Wet melding collectief ontslag (Wmco) gelegd is.

Als u subsidie op grond van de NOW 2.0 aangevraagd hebt, mag u gedurende de periode waarover u de tegemoetkoming ontvangt voor u werknemers geen ontslag op grond van bedrijfseconomische redenen aanvragen. Doet u dit toch, dan wordt uw subsidie gekort.

Bij grotere ontslagaanvragen waarop de Wmco van toepassing is, wordt dit al gekorte subsidiebedrag nog eens met 5% extra verlaagd, "tenzij er een akkoord over de ontslagaanvraag is bereikt tussen de werkgever en de belanghebbende vakbonden (of bij gebreke daarvan een andere vertegenwoordiging van werknemers), of, indien dat niet het geval is, er door deze partijen om mediation is gevraagd bij een bij de Stichting van de Arbeid in te richten commissie".

Ook mag u de ontslagaanvragen niet eerder dan vier weken na uw Wmco-melding bij het UWV indienen.

Deze aanvullende subsidievoorwaarden gelden vanaf 29 mei 2020. (Kamerbrief Noodpakket 2.0).

Geen collectief ontslag

Als er geen sprake is van een collectief ontslag als bedoeld in de Wmco, geldt al het bovenstaande niet. Als werkgever moet u dan vanaf het begin de "gewone" ontslagprocedure bij het UWV volgen.

U als werknemer

Als werknemer hebt u voor uw verweer tegen uw ontslag met alles wat ik hierboven geschreven heb feitelijk niets te maken. Instemming van de belanghebbende vakbond en/of instemming van de ondernemingsraad met het (collectieve) ontslag zijn voor uw werkgever van belang, maar beperken u op geen enkele wijze. U hebt en houdt dezelfde mogelijkheden als altijd om tegen uw ontslag verweer te voeren.

Corona-ontslag?

Bent u werkgever of werknemer en krijgt u of hebt u als gevolg van corona met (collectief) ontslag te maken? Ik heb mij in het arbeids- en het ontslagrecht gespecialiseerd en zal u graag vóóraf deskundig adviseren en zo nodig in de ontslagprocedure bijstaan.