De billijke vergoeding na een onterecht ontslag (op staande voet)

Als u als werknemer onterecht (op staande voet) ontslagen bent, kunt u het ontslag accepteren en een billijke vergoeding vragen. Vaak kunt u ook een vergoeding wegens onregelmatige opzegging krijgen.

Ik schrijf deze blog vanuit de optiek van de werknemer, maar voor werkgevers is hij even interessant. Werknemers kunnen er argumenten vóór, werkgevers kunnen er argumenten tégen het betalen van (hoge) vergoedingen uit halen.

Er zijn in het arbeidsrecht meerdere soorten billijke vergoeding. In deze blog schijf ik over de billijke vergoeding die op verzoek van de werknemer in plaats komt van de vernietiging van een onterecht gegeven ontslag (op staande voet) (artikel 7:681 lid 1 BW).

Alvorens hierop in te gaan schrijf ik hieronder éérst over de vergoeding wegens onregelmatige opzegging, omdat die bij een onterecht ontslag op staande voet altijd náást de billijke vergoeding gevraagd kan worden én omdat die op de hoogte van de billijke vergoeding van invloed is.

Vergoeding wegens onregelmatige opzegging

Een arbeidsovereenkomst moet tegen het einde van de maand opgezegd worden en hierbij moet de wettelijke opzegtermijn in acht genomen worden. Voor uw werkgever is die termijn ten minste één en ten hoogste vier maanden. Bij één maand opzegtermijn kan hij dus op 15 februari tegen 31 maart opzeggen. Als hij de wettelijke opzegtermijn niet in acht neemt en tegen een eerder datum opzegt, hebt u recht op een vergoeding wegens onregelmatige opzegging.

De hoogte van deze vergoeding is gelijk aan het loon dat u nog gekregen zou hebben, als met inachtneming van de juiste opzegtermijn tegen de juiste datum opgezegd was. Tot dit loon behoren ook de vakantiebijslag en andere, vaste loonbestanddelen als bindingstoeslagen, gratificaties en eindejaarsuitkeringen.

De vergoeding wegens onregelmatige opzegging kan met name dan hoog oplopen, als een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zonder mogelijkheid van tussentijdse opzegging tóch tussentijds opgezegd is. Als de overeenkomst als einddatum 1 december heeft, maar al tegen 1 juli opgezegd is, bestaat in beginsel recht op een vergoeding van maar liefst vijf maanden loon.

Een ontslag op staande voet wordt per definitie per direct en dus steeds zonder inachtneming van een opzegtermijn gegeven. Als de rechter later op uw verzoek vaststelt dat het ontslag ten onrechte gegeven is en u ervoor kiest geen vernietiging maar een billijke vergoeding te vragen, hebt u (dan ook) altijd recht op een vergoeding wegens onregelmatige opzegging, omdat uw werkgever de wettelijke opzegtermijn niet in acht genomen heeft.

Fixatie en matiging

De vergoeding wegens onregelmatige opzegging is een gefixeerde vergoeding. Zij is als gezegd gelijk aan het loon over de niet in acht genomen, wettelijke opzegtermijn. Ook als u al meer dan twee jaar ziek bent en geen recht op loon meer hebt, hebt u recht op deze vergoeding, als uw werkgever opzegt zonder hierbij de wettelijke opzegtermijn in acht te nemen. Ook als u direct na uw ontslag een interessantere en beter betaalde baan krijgt, hebt er recht op.

Wél kan de rechter de vergoeding wegens onregelmatige opzegging matigen "indien hem dit met het oog op de omstandigheden billijk voorkomt". Maar hieraan zit een ondergrens: het loon voor drie maanden. Zo'n omstandigheid kan bijvoorbeeld zijn dat u al gauw een andere, goede baan gevonden hebt.

De billijke vergoeding

Als de rechter op uw verzoek vaststelt dat u onterecht ontslagen bent, kunt u in plaats van vernietiging van het ontslag een billijke vergoeding vragen (artikel 7:681 lid 1 BW).

Vaak zal dit bij een onterecht gegeven ontslag op staande voet spelen, maar hiertoe is het niet beperkt. Ook als uw werkgever de arbeidsovereenkomst zonder toestemming van het UWV (terwijl die toestemming wél nodig was) of in strijd met een opzegverbod - bijvoorbeeld het opzegverbod tijdens ziekte - opgezegd heeft, kunt u in plaats van vernietiging van die opzegging een billijke vergoeding vragen.

Factoren die de billijke vergoeding verhogen

U vraagt de vergoeding na een ontslag op staande voet. Als een dergelijk ontslag ten onrechte gegeven is, is het per definitie ernstig verwijtbaar (per direct geen baan meer, geen salaris meer, geen WW-uitkering, grote impact op iemand persoonlijke leven). Op grond hiervan moet de billijke vergoeding van substantiële betekenis zijn, mag die voor uw werkgever een punitief, bestraffend karakter hebben.

Tot 1 januari 2020 speelde nog, dat u als werknemer bij ontslag binnen twee jaar na het begin van het dienstverband geen recht op een transitievergoeding had. Nu de transitievergoeding sinds 1 januari 2020 vanaf het begin opgebouwd wordt, speelt dit niet meer.

Uw werkgever is ernstig tekortgeschoten in zijn werkgeversverplichtingen. Bijvoorbeeld gedurende een lange periode vóór het ontslag het salaris telkens te laat of maar gedeeltelijk betalen, u ontslaan terwijl u ziek bent, niet aan zijn re-integratieverplichtingen voldoen of u onterechte verwijten maken.

Als (oudere) werknemer kunt u naar verwachting tot uw pensioengerechtigde leeftijd geen vergelijkbare functie meer krijgen. Uw werkgever kan hiertegen inbrengen, dat de transitievergoeding dit gevolg al compenseert.

U bent op volstrekt ondeugdelijke gronden ontslagen.

Factoren die de billijke vergoeding verlagen

U bent niet op staande voet ontslagen.

U krijgt al een (hoge) vergoeding wegens onregelmatige opzegging of u krijgt al een (hoge) transitievergoeding. Hoe hoger deze vergoeding is of deze vergoedingen zijn, des te lager de billijke vergoeding wordt.

U hebt al een nieuwe, goede baan of goede vooruitzichten daarop.

Uw (ex-)werkgever is een relatief kleine werkgever en de financiële situatie van zijn bedrijf is relatief slecht.

Vernietiging of billijke vergoeding?

Gaat u de vernietiging van uw ontslag of in plaats hiervan een billijke vergoeding vragen? Wilt u sparren en advies over de gevolgen, de kansen en de risico’s van de keuze voor het een of het ander? Dan nodig ik u graag uit om met mij contact op te nemen. Ik zal u graag en deskundig adviseren en in de procedure bij de rechter bijstaan.